İçten yanmalı tüm motorların ortak özellikleri arasında olan valf sistemleri hem benzinli hem de dizel araçların önemli parçalarından biridir. Yakıt kullanımına bağlı olarak oluşan çevre kirliliğinin azaltılması, emisyon değerlerinin düşürülmesi ve motorun daha verimli bir şekilde çalışması için EGR valfine ihtiyaç vardır. Özellikle sensörler aracılığıyla sürücülere bilgi veren yeni nesil araçlarda EGR valfine sıklıkla yer verilir. “EGR nedir, ne işe yarar? EGR valfi tıkalı olursa ne olur? EGR valfi temizlenebilir mi?” Bunlar, aracında EGR arızası ile karşılaşan kullanıcıların merak ettiği konulardan bazılarıdır. EGR valfinin işlevini, çeşitlerini ve olası EGR arızalarının nasıl çözüme kavuşturulacağını merak ediyorsanız, detayları inceleyebilirsiniz.
EGR Valfi Nedir?
Egzoz ve emme manifoldları arasına konumlandırılan EGR valfi, içten yanmalı motorların oluşturduğu kirli atık miktarını azaltmak için egzoz gazlarının bir bölümünü toplayarak motor hava girişine tekrar gönderir. Egzoz sistemindeki ana bileşenlerden biri olan EGR valfi, emisyon oranını azaltmaya ve daha çevreci bir kullanım sağlamaya yardımcı olur. Egzoz gaz devirdaimi sayesinde çevreye atık olarak verilecek gazın belirli bir kısmı temiz hava ile karıştırılarak yeniden yakılır. Ateşleme sisteminin doğru bir şekilde çalışması için yeterli yakıt/oksijen karışımı ile beslenmesi önemlidir. EGR valfi kullanımı sayesinde hem gerekli emisyon değerleri içerisinde motorun çalışması hem de yanıcı bir gaz olan oksijenin daha kontrollü bir şekilde yakılması sağlanır.
EGR Ne İşe Yarar?
Egzoz gazı devridaimi sistemi, emisyon değerlerini düşürmek için kullanılabilecek en verimli ve uygun maliyetli çözümlerden biridir. Motor kontrol ünitesinden aldığı emirleri hızla gerçekleştiren valf sistemi, egzoz gazlarının bir kısmını silindir kapağı çıkışında toplar ve ardından atık gazın %8 veya %10 gibi bir bölümünü yeniden motor hava girişine enjekte eder. Böylece çoklu besleme sağlanır ve temiz hava oranı motor beyni tarafından istikrarlı bir şekilde ayarlanır.
EGR Valfi Çalışma Prensibi
EGR valfi çalışma prensibi, egzoz olarak atılacak gazların ufak bir kısmının temiz hava ile karıştırılarak yeniden kullanıma kazandırılması olarak düşünülebilir. Hava girişini kontrol eden ünitelerinin yanına eklenen EGR valfleri, sistem içindeki atık gazların ayarlanmasından da sorumludur.
EGR Valfinin Kaç Çeşidi Vardır?
Araçlarda vakumlu (pnömatik) ve elektronik olmak üzere iki temel EGR valf türü kullanılır. Eski nesil araç motorlarında sıklıkla yer verilen vakumlu EGR valfleri, vakum etkisini diyaframa göre yönlendirmek ve EGR sistemini sıralı bir şekilde açıp kapatmak için bir tür vakum solenoid parçası kullanır. Selenoidli valflerin bazılarında ECU'yu valf konumu hakkında bilgilendiren ek sensörler de bulunabilir. Günümüz araçlarında en çok yer verilen elektronik EGR çeşitleri ise içe ya da dışa doğru açılan popet tipi valflere sahiptir. Motor beyni tarafından yönetilen elektrik destekli modeller, pnömatik bir sisteme göre çok daha hızlı ve hassas çalışma avantajı sunar.
EGR Valfi Hangi Araçlarda Olur?
Egzoz Gazı Devridaimi anlamına gelen EGR, günümüzdeki modern araçların neredeyse tamamında kullanılır. Yaygın olarak bilinenin aksine sadece dizel araçlarda değil benzinli ve hibrid araçlarda da EGR sistemi bulunur. Egzozdaki kirleticileri kontrol etmek için eklenen valf sistemleri, özellikle Euro motor standartları ile birlikte içten yanmalı motorların dahili parçalarından biri haline gelmiştir.
EGR Valfi Soğutucusu Nedir?
EGR valfi üzerine bir modül olarak eklenen EGR valfi soğutucusu, yanma sırasında açığa çıkan sıcaklığın kontrol altında tutulmasını ve yanma hızının minimize edilmesini sağlar.
EGR Arızası Nedir?
Araç içindeki parçaların zaman içinde eskimesi ve özelliğini yitirmesi oldukça doğaldır. EGR valfi de egzoz kurumu nedeniyle tıkanabilir veya oksitlenebilir. EGR valfinin kapalı pozisyonda sıkışması veya EGR valfinin açık pozisyonda sıkışması sonucu da arıza oluşabilir. EGR valfinin görevini yerine getirmemesi durumunda mutlaka EGR arızası yaşanır. Arıza halinde valfin temizlenmesi, gerekli durumlarda ise yenilenmesi gerekir.
EGR valfi, normal çalışma düzeninde belirli oranlarda açılıp kapanarak motor içine ulaşması gereken oksijenin miktarını kontrol eder. Valfin kapalı konumda sıkışıp kalması motor parçalarının ve motor yağının aşırı ısınmasına yol açarak tahribatlara neden olabilir.
EGR Valfinin Açık Pozisyonda Sıkışması
EGR valfinin sürekli açık konumda kalması parçaların kurum bağlaması, siyah duman atma ve tork değerinde azalma gibi sürüş deneyimini etkileyen çok sayıda soruna neden olabilir.
EGR Valfinin Bozuk Olduğu Nasıl Anlaşılır?
EGR arızaları sürüş sırasında net olarak anlaşılır. EGR valfi arızası oluştuğunda yaşanabilecek sorunlar şunlardır:
EGR Valfi Arıza Belirtileri
• Yakıt Tüketiminin Artması: EGR valfinin açık konumda sıkışıp kalması, zengin yakıt tüketimine neden olur. Bu durum hem yakıt tüketimini artırır hem de motorun ömrünü kısaltır.
• Performansın Düşmesi: EGR’nin arızalanması, motorun yanma odaları içindeki hava ve yakıt karışımının hatalı bir şekilde ayarlanmasına ve aracın performansında kayıplara neden olabilir.
• Yüksek Emisyon Değerleri: EGR valfi arıza belirtileri arasında yer alan bir diğer durum da emisyon değerlerinin artmasıdır. Egzoz muayenesinden geçemeyen araçlarda EGR valf arızalarına sıklıkla rastlanır.
• Motordan Gelen Anormal Sesler: Valfin açık konumda takılı kalması motorun düşük devirlerde ve rölantide daha gürültülü ve düzensiz çalışmasına neden olabilir.
• Yakıt Kokusu Gelmesi: EGR valfi düzgün çalışmadığında, aracınızın motoru daha fazla yakıt tüketebilir ve tam yanmadan atılan gazlar kötü kokuya neden olabilir.
• Aracın Rölantide Stop Etmesi: EGR valfinin takılı kalması rölantide dalgalanmalara ve yüksek sesle çalışmaya neden olmakla kalmaz, aynı zamanda motorun rölantide stop etmesine de neden olabilir.
• Motor Arıza Işığının Yanması: Yeni nesil araçlarda bulunan sarı renk motor arıza ışığı, araç motorunda, egzoz veya EGR sisteminde bir arızaya işaret eder. Egzoz lambası olarak da bilinen motor sarı ışık arızalarının büyük bölümü EGR valfi arızası ile ilgilidir.
• Egzozdan Koyu Duman Çıkması: EGR arızası nedeniyle tam yanmamış zararlı gazlar egzozdan atılırken geride siyah bir duman bırakabilir.
EGR Valfi Hangi Durumlarda Tıkanır ve Tıkanırsa Ne Olur?
Dizel motorlar yapısı gereği benzinli motorlara kıyasla çok daha düşük devirlerde çalışır. Sürekli düşük devir ve tork aralığında kullanılan araçlarda EGR sorunları yaygındır. Bu nedenle EGR valf arızalarına özellikle dizel araçlarda daha sık rastlanır, ancak EGR arızalarının temel nedeni aracın belirli aralıklarda bakıma alınmaması ve kötü kullanımdır. Düzenli aralıklarla EGR temizliği yapılan araçların hem verimliliği artar hem de araç motoru çok daha uzun ömürlü olur.
EGR Valfi Tıkalı Olursa Ne Olur?
EGR’nin tıkalı olması durumunda, yukarıda sıralanan belirtilerin tamamı veya bir bölümü ile karşılaşmak mümkündür.
EGR Valfi Nasıl Temizlenir?
Uzun yolda EGR temizleme yöntemi etkili ve pratik çözümler arasında yer alır. Özellikle dizel araçlarda yaygın olarak kullanılan bu teknik valf içinde biriken kurumun yanarak egzozdan atılmasını sağlar. Araç uzun yolda üçüncü veya dördüncü vitese alınır ve devir göstergesi 3000-3500 bant aralığında sabit olacak şekilde 10-15 dakika kadar aynı hız ve tempoda gidilir. Bu esnada araçta yarım deponun üzerinde yakıt bulunması ve yolun aynı hızda ilerlemeye müsait olması önemlidir. Bu yöntem 20 bin kilometre aralıklarla uygulanabilir. Sorunun giderilmediği durumlarda detaylı EGR valfi temizliği yaptırmak, valf bileşenlerini veya valfi komple değiştirmek de gerekebilir.
EGR arızaları; emisyon değerlerini, sürüş deneyimini ve aracın performansını etkileyebilir, ancak çok nadir durumlar haricinde aracı yolda bırakacak bir arıza türü değildir.
EGR Valfi İptal Edilirse Ne Olur?
EGR valfi dışarıdan yapılan uygulamalarla iptal edilebilir, ancak bu durum aracın performansını yükseltecek olsa bile fazla yakıt tüketimine veya emisyon değerlerinin yükselmesine neden olabilir.
EGR Valfi Temizlenebilir mi?
Zaman içinde tıkanan EGR valfinin özel solüsyonlar ve pas sökücüler ile kirlerinden arındırılması mümkündür.
EGR Valfi Fiyatı
EGR valfleri aracın türüne, kapasitesine ve özelliklerine göre üretilir ve çeşitli fonksiyonlarla birlikte sunulabilir. EGR valfi fiyatları da aracın markası, modeli, üretim yılı, yakıt türü ve motor teknolojileri gibi konulara bağlı olarak değişkenlik gösterir.
